Gebroeders Buitenweg in De Bilt

Gerard Engbers is één van de hoeders van het hippomobiel erfgoed. Hij heeft zich in de afgelopen week ontfermd over een ponyjachtwagen die afkomstig is van het Twentse landhuis Zonnebeek. Het blank-gelakte rijtuigje is aan restauratie toe en de Stichting Edwina van Heek, die het landgoed beheert, gaat op zoek naar de feitelijke herkomst. Mogelijk is het jachtwagentje gebruikt geweest door het echtpaar Edwina en textielfabrikant Jan Bernard van Heek (1860-1923). Maar dat moet nog blijken. Zeker is dat het is gemerkt ‘Buitenweg De Bilt’.

 

In De Bilt zat het middelpunt van de Utrechtse rijtuigenbouw. De grootste in De Bilt was de rijtuigfabriek die David Buitenweg en Adrianus Ingenhoes omstreeks 1837 begonnen en die tot 1925 zou bestaan. Andere namen in De Bilt waren Soeders, Copijn, Takken & Boegbom, Meijer en de Gebr. Buitenweg. Van die laatste is het merktekentje op de ponyjachtwagen.
Het bedrijf bestaat tot op de dag van vandaag als autodealer. In 1895 richten de twee broers Jan en Stephanus Buitenweg een eigen bedrijf op, ‘halfweg Utrecht de Bilt aan de Stichtsche Tramweg’. Wie tegenwoordig dit adres wil vinden, kan Utrechtseweg 420 intikken en komt terecht op het knooppunt van de A27 en de N237.

Het bedrijf krijgt de handelsnaam: Carrosserie en Rijtuigenfabriek Gebr. Buitenweg. Amper opgericht adverteren ze in 1896 al volop met tweedehandsrijtuigen, goeddeels doorsnee rijtuigen zoals kerkbrikken, tentwagens en stalhoudergerij. Een paar jaar later kondigen ze per advertentie aan dat ze bezig zijn met het daadwerkelijk zelf bouwen van ook meer ‘ingewikkelde’ rijtuigen zoals coupé en landauer.

Buitenweg blijft handelen en ook de tweedehandsjes van andere fabrikanten kregen op de wieldoppen het plaatje van ‘Gebr. Buitenweg’ geplakt, net zoals autodealers tegenwoordig hun naam onder een kentekenplaathouder zetten. Als reclame. Wat op de wieldop of het merkplaatje staat is dus geen garantie over de bouwer.
Maar gebouwd hebben de gebroeders zeker. Het Utrechts Archief heeft een reeks foto’s van gloednieuwe rijtuigen die de Gebroeders Buitenweg in 1910 aan hun clientèle wilden laten zien. Tentwagens, een kerkbrik, twee- en vierwielige dogcarts, een spider, een tonneau, allemaal even mooi glimmend in de lak.

De bron van het verhaal vind je hier. 

Foto boven: De ponyjachtwagen op Zonnehoek, compleet met disselboom en lamoen. Gerard Engbers heeft zicht ontfermd over dit rijtuigje met het merktekentje van Buitenweg.